ĐỊA LÝ HÀNH CHÍNH XÃ YÊN PHỤ

Yên Phụ là một vùng quê có truyền thống lịch sử lâu đời, truyền thống văn hóa rực rỡ. Đây cũng là miền quê có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hào phóng. Từ lâu đời Yên Phụ đã trở thành một trung tâm hội cư đông đức và phồn thịnh, có vị trí quan trọng đặc biệt về mọi mặt: kinh tế, chính trị, an ninh, quốc phòng,… Vùng đất – con người Yên Phụ đã từng góp nên những võ công oai hùng của dân tộc trong lịch sử chống ngoại xâm, góp phần làm rạng rỡ quê hương Kinh Bắc ngàn năm văn hiến.

 

Xã Yên Phụ nay thuộc huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, nằm tiếp giáp với thị trấn Chờ, cách trung tâm huyện lỵ Yên Phong 3 km.

• Diện tích toàn xã có: 563ha. Trong đó đất canh tác nông nghiệp là 362,36 ha. Bình quân diện tích theo đầu người là 390m2.

• Dân số toàn xã có 10.707 người với 2.285 hộ (số liệu năm 2008)

Vị trí địa giới của xã:

• Phía Bắc và Tây Bắc giáp các xã Tam Giang, Hòa Tiến.

• Phía Đông giáp Thị trấn Chờ.

• Phía Nam giáp xã Văn Môn

• Phía Nam và Tây Nam giáp huyện Đông Anh – Hà Nội

Yên Phụ có hệ thống giao thông đường bộ rất thuận tiện. Con đường tỉnh lộ 286 (trước đây gọi là đường 16) đi từ Bắc Ninh tới Phù Lỗ (Hà Nội) chạy qua trung tâm xã. Phía Bắc của xã có đường cao tốc 18 chạy qua nối liền Yên Phụ với khu chế xuất Sóc Sơn và Sân bay Quốc tế Nội Bài (Hà Nội).

Phía Đông có con đường liên xã ĐX1 nối liền Yên Phụ với Văn Môn và các xã khác trong huyện. Hiện nay còn có đường cao tốc 3B chạy qua.

Phía Tây của xã có đường liên huyện ĐH6 thông sang Đông Anh và vùng ngoại ô Hà Nội.

Là một trong những trung tâm hội cư đông đức được hình thành từ lâu đời của xứ Kinh Bắc ngàn năm văn hiến. Yên Phụ cũng là một địa danh cổ từng ghi dấu ấn đạm nét trong sử sách. Nhiều tên đất, tên làng nơi đây đã trở thành những địa danh nổi tiếng như: Thất Diệu Sơn, Cầu Gạo, Bãi Dinh, Núi Đồn,… gắn liền với những truyền thuyết dân gian kỳ thú, hấp dẫn và những chiến tích oai hùng của dân tộc ta trong lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước.

Yên Phụ xưa được gọi là Anh Ninh trang. Thời Lê tên xã được gọi là An Khang, thuộc huyện Yên Phong, chấn Kinh Bắc.

Từ khoảng đầu thời Nguyễn đến trước Cách mạng Tháng 8, tên xã được gọi là Yên Phụ Thượng, thuộc tổng Phương La, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.

Thời kỳ sau Cách mạng Tháng 8, theo chủ trương của Quốc hội Khóa I về việc mở rộng địa giới cấp cơ sở, năm 1948, xã Yên Phụ sáp nhậ với các xã Yên Diên (Yên Vĩ và Diên Lộc), Hợp Tiến (Yên Tân và Yên Hậu), Đồng Nhân, thành lập xã Hòa Tiến.

Cuối năm 1954, đầu 1955, theo chủ trương của trên, Yên Phụ tách khỏi xã Hòa Tiến, thành lập xã mới gọi là xã Hòa Bình.

Năm 1971, theo nguyện vọng của nhân dân, tên xã được đổi lại là xã Yên Phụ. Thời kỳ 1963 – 1996, Yên Phụ thuộc huyện Yên Phong, tỉnh Hà Bắc (Bắc Ninh và Bắc Giang). Từ năm 1997, Hà Bắc chia tách thành 2 tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang, Yên Phụ thuộc tỉnh Bắc Ninh.

Trước cách mạng, xã Yên Phụ là đơn vị hành chính dưới tổng (thuộc tổng Phương La) bao gồm 7 ngõ là: Cầu Gạo, ngõ Giếng, ngõ Đình, Đức Lân, ngõ Cầu, ngõ Giữa, ngõ Đầu Làng.

Năm 1955, các ngõ, xóm được sáp nhập, thành lập 5 thôn như hiện nay gồm:

• Thôn Cầu Gạo (tức Quế Lâm)

• Thôn Đức Lân

• Thôn Cầu Giữa (ngõ Cầu và ngõ Giữa)

• Thôn An Tập (ngõ Đình và ngõ Đầu Làng)

• Thôn An Ninh (ngõ Giếng Lớn và ngõ Giếng Con).